بهترین سن ازدواج برای دختران در این دوره زمانه + تحلیل -آکا

چندی پیش برخی مسوولان از آمار 17 درصدی ازدواج در میان دختران زیر ۱۸ سال یاد کرده بودند. هرچند که آمار دقیقی برای تفکیک ازدواجهای زیر 18 سال وجود ندارد اما همزمان با همین آمار کمپین هایی با عنوان «بادکنک نارنجی» برای مقابله با ازدواج کودکان ره اندازی شد. این در حالی است که طبق قوانین، ازدواج دختران بعد از 13 سالگی قانونی بوده و آمار مشخصی از ازدواج دختران 13 ساله یا کوچکتر وجود ندارد.

به گزارش آکاایران: چالـش ازدواج در سـنین پاییـن همـواره در جامعـه مـا مطـرح بـوده امـا معمـولا خروجـی ایـن بحـث یـا دفـاع همه جانبـه از ایـن ازدواج یـا رد آن بـر اسـاس قوانیـن بین المللی بوده است. کشورهای اسلامی همیشه در دوگانگی قوانین بین المللی و احـکام اسلامی بـوده و همچنـان نیـز بـا آن چالـش دارنـد. در مـاده 1041 قانـون مدنـی مصـوب سـال 1313 سـن نـکاح بـرای دختران 15 و برای پسـران 17 سـال در نظر گرفته شده بود اما بعد از انقلاب و در سال 61 این قانون تغییر کرد و سن نکاح همزمـان بـا سـن بلـوغ دختران و پسـران تعیین شـد. اما چند سـال بعد و در سـال 79 مجلس قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن سن عقد نکاح برای دختران 13 سـال و برای پسـران 15 سـال در نظر گرفته شـده بود اما به دلیل تعارض با شر ع از سـوی شـورای نگهبان رد شـد و پس از تأیید مجمع تشـخیص مصلحت در سـال 81 تبدیـل به قانون شـد.

18 سالگی از کجا آمده است؟

حجت السلام مهـدی سـنجرانی، عضـو هیـأت علمـی گـروه فقـه و حقـوق مرکـز تحقیقات زن و خانواده درباره ازدواج کودکان قبل از 18سالگی میگوید: «چندی پیش تحلیلی منتشـر شـده بود مبنی بر اینکه علاوه بر اسـتانهای مرزی و سنتی در شهرهایی چون تهران هم آمار ازدواج دختران کوچکتر از 18 سال بیشتر شده اسـت. واقعیت این اسـت که جوامع در حال تغییر اسـت و ما با دو گفتمان دینی و گفتمان رقیب آن به عنوان گفتمانهای اومانیستی و غربی روبه رو هستیم. در ماجرای ازدواج دختران قبل از سـن 18 سـالگی بخشـی از ماجرا مشـکلات واقعی و غیرقابـل انـکار اسـت و بخـش دیگـری از ماجـرا مربـوط بـه مشـکلاتی اسـت که ما احسـاس میکنیـم امـا در واقـع وجـود ندارنـد. یـک حـس و ذائقـه عمومـی باعـث میشود ما ازدواج زیر 18 سال را یک اشکال بدانیم ولی در دنیا با چه معیارهایی 18 سـالگی به عنوان ابتدای سـن ازدواج انتخاب شـده است؟ این قانون عمومی کـه چنـدان نیز قابل اتکا نیسـت منجر به یک حس عمومی میشـود.»

بهترین سن ازدواج برای دختران در این دوره زمانه + تحلیل

اسلام ازدواج کودکان را به همه توصیه نمیکند

آقـای سـنجرانی مشـکلات موجـود بـرای ازدواج زودهنـگام را تکذیـب نکـرده و میگویـد: « طبـق روایـات اسلامی «سـن رشـد» از نظـر اسلام بهتریـن زمـان بـرای یـک ازدواج صحیـح و سـالم در نظـر گرفتـه شـده و در شـرایط خاص و با قید شـرط مصلحت برای طفل و به اذن ولی ازدواج پیش از سن رشد و بلوغ نیز جایز شمرده شـده ولـی همین شـرایط خـاص و توجه به مصلحت نشـان میدهد کـه یک رویه عمومـی و رایـج نبـوده و اسلام نیـز بـه مشـکلات ازدواج در کودکـی توجـه داشـته اسـت. چون ازدواج زودهنگام با مشـکل روبه روسـت و طبق نظر شـهید مطهری و علامـه طباطبایـی، ازدواج بایـد در زمـان خـودش محقـق شـود و دربـاره مسـائل سن ازدواج بین شیعه و سنی اختلافی وجود ندارد. عقلانیت مدرن برای ما یک چالش جدید درست کرده و سن رشد را عقب کشیده است. قبلا یک نوجوان در سـن 15 سـالگی عاقل و کامل محسـوب شـده و شـرایط اداره یک زندگی را داشـت اما امروز این عقلانیت مدرن زندگی را پیچیده تر کرده است. از طرفی خانواده های گسترده ای که همگی در کنار هم بودند و یکدیگر را حمایت میکردند از بین رفته و با خانواده های هسته ای روبه روییم که از پدر و مادر و برادران جدا زندگی کرده و بدون حمایت مالی و عاطفی و کمکهای خانواده زندگی میکنند. در واقع ما در دوره گذاریم. فناوری و رسانه ها ما را به سمت شرایط گذار سوق داده است.»

گفتمان خانواده در مقابل چالشها

این کارشـناس حوزه خانواده از میل شـدید خانواده های ایرانی برای تغییر سـبک زندگـی گفتـه و ادامـه میدهـد: «امـروزه در مناطقـی بـا فرهنگهـای سـنتی مثـل بلوچهـا، اعـراب، بختیاری هـا و برخـی از ترکمنهـا، خانواده ها تمایـل زیـادی بـه هسته ای شدن داشته و تلاش میکنند تا مستقل از خانواده ها زندگی کنند. میل بـه فردگرایـی و اسـتقلال شـدیدا افزایـش یافتـه و گفتمان رقیـب پرقدرت وارد شـده است. در گذشته ازدواج زودهنگام به چشم نمیآمد و خیلیها در سن پایین ازدواج میکردند اما حالا این موضوع بسیار پررنگ است. یکی از بزرگان نقل میکرد که در آمریـکا، زمانـی حداقـل سـن بـرای ازدواج 21 سـال و برای ریاسـت جمهوری 20 سـال در نظـر گرفتـه شـده بود و موافقـان این تفاوت معتقد بودند مدیریـت یک خانواده از مدیریت یک مملکت سختتر است! در شرایط کنونی قبول داریم که ازدواج در سن پایین آسیبها را بیشتر کرده و عروسان و دامادها شرایط مدیریت خانواده را ندارند اما این به معنای بد بودن ازدواج قبل از 18 سـالگی نیسـت! امروزه مسـائل پزشکی نیز در موضوع ازدواج دخیل شده و این عقلانیت مدرن موجب اثرگذاری بر افکار عمومی و در نهایت متخصصان و قانونگذاران شـده اسـت.»

مشکل وجود دارد اما راه حل این نیست!

حجت السلام سـنجرانی راه حل برخی رسـانه ها و مسـوولان را در قالب گفتمان رقیـب دانسـته و معتقـد اسـت بایـد بر اسـاس گفتمـان خانـواده با موضـوع ازدواج برخـورد کنیـم. او میگویـد: «مـا در مقـام دفـاع از گفتمـان خانـواده محدودیـت سـنی بـرای ازدواج را نمیپذیریـم بلکـه معتقدیـم بـر اسـاس گفتمـان خانـواده در کوتاه مـدت بایـد در مقـام مشـاوره و نـه قانونگـذاری ازدواجهـای سـن پاییـن را مدیریت و برای بلندمدت مشـکل اصلی را حل کنیم. مشـکل اصلی این نیسـت کـه بچه ها نبایـد زیر 18 سـال زندگی کنند بلکه مشـکل اینجاسـت کـه بچه ها باید طوری آموزش ببینند که سن رشد آنها کاهش یافته و زودتر شرایط جامعه پذیری را کسب کنند. در گذشته دختری 10 تا 12ساله میتوانست یک زندگی را مدیریت کند و امروز باید نهادهای معین و دولت به جای محدودیت قانونی به خانواده ها کمک کنند تا فرزندان زودتر بتوانند مهارت مسوولیت پذیری را کسب کنند. سن ازدواج باید پایین بیاید ولی با تربیت و آموزش. امروزه یک دختر تا سن 25 سالگی بیشـتر وقـت خـود را صـرف گرفتـن مـدرک کارشناسـی ارشـد میکنـد ولی هنـوز بلد نیسـت یک زندگی را مدیریت کند. امروزه جوانان ما الفبای زندگی و تفاوتهای احساسی و مدیریت خانواده را نمیدانند و بچه داری بلد نیستند. اینها ربطی به ازدواج زیر 18 سـالگی ندارد بلکه مشـکل آموزشـی وجود دارد.»